IMF’in dünyanın 30 büyük ekonomisini 2024 rakamlarını ele alarak hazırladığı rapora göre Türkiye’nin cari açığı, enerji fiyatlarındaki düşüş, altın ithalatındaki azalma ve turizm gelirlerindeki güçlü artış sayesinde 2024’te GSYH’nin yüzde 0,8’ine indi. 2023’te bu oran yüzde 3,5 düzeyindeydi. Bu, son yılların en hızlı iyileşmelerinden biri oldu.
Fakat raporda bu iyileşmenin yapısal bir yatırım artışından değil, özel sektörün tasarruflarını artırmasından kaynaklandığı aktarıldı. Yani ekonomik büyümenin uzun vadede sürdürülebilir olması için yatırımların yeniden canlandırılması gerektiği sinyali verildi.
REZERVLER RİSK ALTINDA
Türkiye’nin brüt uluslararası rezervlerinin 2024 sonunda 155 milyar dolara yükseldiği belirtilen raporda IMF, bu seviyenin hâlâ uluslararası standartlara göre düşük olduğu aktarıldı. Fon’un rezerv yeterliliği ölçütüne göre Türkiye, yüzde 72 ile kritik eşiğin altında yer alıyor.
TL’NİN DEĞERİ
IMF, 2024’te TÜFE bazlı reel efektif döviz kurunun yüzde 12,9, ÜFE bazlı kurun ise yüzde 12,7 değer kazandığını söyledi. Yapılan analizler sonucu, TL’nin yüzde 5,2 aşırı değerli olduğunu gösteriyor. Bu durum, ihracatçıların rekabet gücünü zayıflatabilecek bir unsur olarak dikkat çekiyor.
SERMAYE GİRİŞLERİ 2 YIL ÖNCEYE DÜŞTÜ
Net sermaye girişleri 2024’te GSYH’nin yüzde 1,7’si seviyesinde kalarak 2023’teki yüzde 4,5’lik seviyenin altında oldu. Portföy yatırımlarında hafif bir artış yaşansa da doğrudan yabancı yatırımlar sınırlı kaldı.
Yayımlanan raporda, 2025-2030 döneminde Türkiye’nin her yıl GSYH’nin yaklaşık yüzde 15’i kadar dış borç geri ödemesi yapacağı ve bu nedenle finansman ihtiyacının yüksek kalacağı aktarıldı.
DIŞ EKONOMİK POLİTİKLARIN ARKA YÜZÜ
Türkiye’nin net uluslararası yatırım pozisyonu 2020-2024 arasında ortalama GSYH’nin yüzde -34,5’i düzeyinde gerçekleşti.
2023’te GSYH’nin yüzde -27,5’i olan net uluslararası yatırım pozisyonu, 2024’te yüzde 5,2 iyileşerek yüzde -22,3’e çıktı. Fakat kısa vadeli dış borcun yüksekliği ve rezervlerin sınırlı oluşu, dış şoklara karşı kırılganlığı sürdürüyo
IMF’DEN TÜRKİYE’YE TAVSİYELER
Fon, Türkiye’nin dış ekonomik kırılganlıklarını azaltmak amacıyla şu adımları önerdi:
Para politikasında sıkı duruş ve enflasyonla mücadelede kararlılık.
Mali disiplin ve kamu harcamalarının kontrolü.
Ticaretin önündeki engellerin kaldırılması ve ihracata dayalı büyüme modeli.
Yatırım ortamını iyileştirecek hukuki güvence ve rekabet reformları.
Rezerv birikimini güçlendirecek, şoklara karşı dayanıklılığı artıracak stratejiler.
